DALAM satu wacana ta'dib yang dianjurkan Institut Quran Negeri Terengganu, penulis telah membentang satu artikel bertajuk, Sumbangan Imam al-Syatibiy dalam ilmu qiraat melalui karyanya Hirz al-Amani.
Nama Imam al-Syatibiy amat masyhur dalam dua disiplin ilmu iaitu; Qiraat dan Maqasid Syari'iyyah. Namun begitu, ia adalah dua penama yang berbeza. al-Syatibiy dalam ilmu qiraat ialah al-Qasim Ibnu Firruh Ibnu Khalaf Ibnu Ahmad al-Syatibiy meninggal dunia pada 590 Hijrah.
Manakala al-Syatibiy dalam ilmu maqasid syar'iyyah ialah Ibrahim Ibnu Musa al-Syatibiy meninggal pada 790 Hijrah. Karyanya yang menjadi rujukan ramai ulama ialah al-Muafaqat dan al-I'tisam.
Al-Syatibiy yang dibicarakan pada kali ini ialah yang alim dalam ilmu qiraat. Penama ini amat wajar ditekuni sejarah kehidupannya dan kemasyhurannya kerana mempunyai hubungan yang kuat dengan seluruh umat Islam. Namanya terdapat di halaman akhir Mushaf di bawah tajuk, Pengenalan Mushaf.
Dalam pengenalan Mushaf tercatat bahawa mushaf ini ditulis dengan Qiraat Asim daripada riwayat Hafs. Dalam tajuk yang sama, semasa menghurai khilaf bacaan pada beberapa kalimah dicatat bahawa pandangan yang dikemukakan ialah pilihan Imam al-Syatibiy melalui matannya, Hirz al-Amani.
Syeikh Ali Dabba' telah menghurai seluruh tariq kepada 14 perawi yang dinasab kepada tujuh Qurra' dan menyatakan bahawa tariq riwayat Hafs ialah Ubaid Ibnu al-Sabbah. Beliau adalah murid kepada Imam Hafs. Walaupun begitu, Dr. Khalid Mansur menyatakan semua tariq adalah terkumpul dalam kitab Hirz al-Amani iaitu Karya Imam Syatibiy.
Kemasyhuran Imam Syatibiy dalam ilmu qiraat mempunyai beberapa faktor. Pertama, kealimannya dalam ilmu qiraat dengan mempelajari dan bertalaqqi daripada guru-guru Quran yang masyhur ketika itu seperti Abu Abdillah Muhammad Ibnu al-'As al-Nafazi dan Ibnu Huzail al-Balansi. Di Mesir beliau telah talaqqi dengan seorang guru Quran yang tinggi sanadnya iaitu Abu Tahir al-Silafi.
Kedua, al-Syatibiy masyhur dengan hasil karyanya dalam bidang Qiraat iaitu Hirz al-Amani wa Wajh al-Tahani. Karya ini mendapat tempat utama dalam mempelajari ilmu qiraat sejak mula ditulis hingga ke hari ini. Bahasa yang digunakan dalam bentuk rangkap syair begitu hebat sehinggakan keseluruhan syairnya sebanyak 1,173 rangkap diakhir setiap satunya dengan huruf lam.
Sebelum karya ini mendapat tempat di hati peminat ilmu qiraat, kitab yang menjadi rujukan Qiraat Tujuh ialah al-'Unwan karangan Abu Tahir Ismail Ibn Khalaf (meninggal pada 455 hijrah). Apabila munculnya Hirz al-Amani, peminat ilmu qiraat beralih daripada al-'Unwan dan mula menekuni Hirz al-Amani.
Abu Syamah yang mensyarah Hirz al-Amani telah mendalaminya dan menghafaz keseluruhan rangkap syairnya. Beliau berkata, Hirz al-Amani ialah kitab pertama yang aku hafaz selepas al-Quran. Pengajian Hirz al-Amani bersambung sanad dengan penulisnya sebagaimana terdapat dalam halaman akhir kitab ini di mana Syeikh Ali Dabba' telah menganugerah sanad Hirz al-Amani kepada muridnya, Syeikh Abdul Aziz 'Uyun al-Sud.
Ketiga, ramai murid Imam Syatibiy yang talaqi Qiraat daripadanya menjadi ulama yang tersohor. Mereka menyebarkan Hirz al-Amani di Syria seperti Imam al-Sakhawi, Ali Ibn Syuja' merupakan Syeikh Qurra di Mesir, Muhammad Ibnu Yahya ialah pakar rujuk Qiraat di negerinya Syatibah dan dua murid kanannya meneruskan pengajaran Qiraat di tempat Imam Syatibiy iaitu Abu Amru Ibnu al-Hajib dan Abu Abdillah Ibnu Umar al-Qurtubi.
Selain faktor di atas yang lebih utama lagi ialah keikhlasan Imam Syatiby dalam menghasilkan karyanya Hirz al-Amani. Selepas selesai menulis, Imam Syatibiy bermusafir ke Mekah. Beliau tawaf Kaabah dengan jumlah yang banyak sambil berdoa yang bermaksud, "Ya Allah, Yang menciptakan langit dan bumi, Yang mengetahui perkara ghaib dan zahir, Tuhan rumah yang agung ini, manfaatkanlah setiap yang membaca matan ini."
Hasilnya, sampai ke hari ini semua pusat pengajian al-Quran di luar negara seperti Maahad Qiraat Syubra Mesir, Kuliyah Quran Madinah dan boleh dikatakan seluruh maahad tahfiz di Malaysia yang menawarkan subjek Qiraat akan menjadikan Hirz al-Amani sebagai sukatan pelajarannya.
Semoga Allah SWT merahmati penulisnya Imam Syatibiy dan menggolongkan kita semua di kalangan ahli al-Quran.
Sumber: Utusan Malaysia
Nama Imam al-Syatibiy amat masyhur dalam dua disiplin ilmu iaitu; Qiraat dan Maqasid Syari'iyyah. Namun begitu, ia adalah dua penama yang berbeza. al-Syatibiy dalam ilmu qiraat ialah al-Qasim Ibnu Firruh Ibnu Khalaf Ibnu Ahmad al-Syatibiy meninggal dunia pada 590 Hijrah.
Manakala al-Syatibiy dalam ilmu maqasid syar'iyyah ialah Ibrahim Ibnu Musa al-Syatibiy meninggal pada 790 Hijrah. Karyanya yang menjadi rujukan ramai ulama ialah al-Muafaqat dan al-I'tisam.
Al-Syatibiy yang dibicarakan pada kali ini ialah yang alim dalam ilmu qiraat. Penama ini amat wajar ditekuni sejarah kehidupannya dan kemasyhurannya kerana mempunyai hubungan yang kuat dengan seluruh umat Islam. Namanya terdapat di halaman akhir Mushaf di bawah tajuk, Pengenalan Mushaf.
Dalam pengenalan Mushaf tercatat bahawa mushaf ini ditulis dengan Qiraat Asim daripada riwayat Hafs. Dalam tajuk yang sama, semasa menghurai khilaf bacaan pada beberapa kalimah dicatat bahawa pandangan yang dikemukakan ialah pilihan Imam al-Syatibiy melalui matannya, Hirz al-Amani.
Syeikh Ali Dabba' telah menghurai seluruh tariq kepada 14 perawi yang dinasab kepada tujuh Qurra' dan menyatakan bahawa tariq riwayat Hafs ialah Ubaid Ibnu al-Sabbah. Beliau adalah murid kepada Imam Hafs. Walaupun begitu, Dr. Khalid Mansur menyatakan semua tariq adalah terkumpul dalam kitab Hirz al-Amani iaitu Karya Imam Syatibiy.
Kemasyhuran Imam Syatibiy dalam ilmu qiraat mempunyai beberapa faktor. Pertama, kealimannya dalam ilmu qiraat dengan mempelajari dan bertalaqqi daripada guru-guru Quran yang masyhur ketika itu seperti Abu Abdillah Muhammad Ibnu al-'As al-Nafazi dan Ibnu Huzail al-Balansi. Di Mesir beliau telah talaqqi dengan seorang guru Quran yang tinggi sanadnya iaitu Abu Tahir al-Silafi.
Kedua, al-Syatibiy masyhur dengan hasil karyanya dalam bidang Qiraat iaitu Hirz al-Amani wa Wajh al-Tahani. Karya ini mendapat tempat utama dalam mempelajari ilmu qiraat sejak mula ditulis hingga ke hari ini. Bahasa yang digunakan dalam bentuk rangkap syair begitu hebat sehinggakan keseluruhan syairnya sebanyak 1,173 rangkap diakhir setiap satunya dengan huruf lam.
Sebelum karya ini mendapat tempat di hati peminat ilmu qiraat, kitab yang menjadi rujukan Qiraat Tujuh ialah al-'Unwan karangan Abu Tahir Ismail Ibn Khalaf (meninggal pada 455 hijrah). Apabila munculnya Hirz al-Amani, peminat ilmu qiraat beralih daripada al-'Unwan dan mula menekuni Hirz al-Amani.
Abu Syamah yang mensyarah Hirz al-Amani telah mendalaminya dan menghafaz keseluruhan rangkap syairnya. Beliau berkata, Hirz al-Amani ialah kitab pertama yang aku hafaz selepas al-Quran. Pengajian Hirz al-Amani bersambung sanad dengan penulisnya sebagaimana terdapat dalam halaman akhir kitab ini di mana Syeikh Ali Dabba' telah menganugerah sanad Hirz al-Amani kepada muridnya, Syeikh Abdul Aziz 'Uyun al-Sud.
Ketiga, ramai murid Imam Syatibiy yang talaqi Qiraat daripadanya menjadi ulama yang tersohor. Mereka menyebarkan Hirz al-Amani di Syria seperti Imam al-Sakhawi, Ali Ibn Syuja' merupakan Syeikh Qurra di Mesir, Muhammad Ibnu Yahya ialah pakar rujuk Qiraat di negerinya Syatibah dan dua murid kanannya meneruskan pengajaran Qiraat di tempat Imam Syatibiy iaitu Abu Amru Ibnu al-Hajib dan Abu Abdillah Ibnu Umar al-Qurtubi.
Selain faktor di atas yang lebih utama lagi ialah keikhlasan Imam Syatiby dalam menghasilkan karyanya Hirz al-Amani. Selepas selesai menulis, Imam Syatibiy bermusafir ke Mekah. Beliau tawaf Kaabah dengan jumlah yang banyak sambil berdoa yang bermaksud, "Ya Allah, Yang menciptakan langit dan bumi, Yang mengetahui perkara ghaib dan zahir, Tuhan rumah yang agung ini, manfaatkanlah setiap yang membaca matan ini."
Hasilnya, sampai ke hari ini semua pusat pengajian al-Quran di luar negara seperti Maahad Qiraat Syubra Mesir, Kuliyah Quran Madinah dan boleh dikatakan seluruh maahad tahfiz di Malaysia yang menawarkan subjek Qiraat akan menjadikan Hirz al-Amani sebagai sukatan pelajarannya.
Semoga Allah SWT merahmati penulisnya Imam Syatibiy dan menggolongkan kita semua di kalangan ahli al-Quran.
Sumber: Utusan Malaysia
Tiada ulasan:
Catat Ulasan
Salam ^_^