SEMASA berkunjung menziarahi seorang guru al-Quran yang aktif
mengajar riwayat Warsy kepada masyarakat, saya ditanya dengan soalan
bagaimanakah bentuk bacaan al-Quran yang dibaca oleh Rasulullah SAW.
Apakah Rasulullah membaca al-Quran sama dengan bacaan kita pada hari
ini iaitu mengikut riwayat Hafs daripada Imam Asim atau Rasulullah
membaca seperti riwayat warsy, riwayat Qalun, Ibnu Kathur, al-Duri, Imam
Hamzah atau qiraat lain.
Semasa menjamah kuih-muih yang dihidangkan, fikiran saya mula mencari
jawapan yang sesuai dan memuaskan hati seorang guru al-Quran yang mahir
dengan riwayat hafs dan warsy.
Saya cuba mencuit hati guru al-Quran dengan menyatakan soalan yang diutarakan amat sesuai untuk satu sesi ceramah.
Perkara utama yang perlu difahami bersama ialah semua Qurra Tujuh
atau Qurra Sepuluh tidak mempunyai satu idea atau buah fikiran untuk
mencipta cara membaca al-Quran.
Semua qiraat yang wujud pada hari ini yang diriwayatkan oleh Tujuh
Qurra atau Sepuluh Qurra adalah bersumber daripada Rasulullah dan ia
merupakan wahyu yang diturun daripada Allah SWT kepada Rasulullah.
Sepuluh Qurra masyhur di kalangan umat Islam kerana sumbangan besar
mereka yang hidup bersama Quran, mempunyai ilmu yang luas berkaitan
bacaan Quran, mengajar Quran kepada masyarakat setempat dengan tempoh
yang lama.
Umpamanya, Imam Nafei, beliau adalah guru Quran di Madinah
al-Munawwarah selama 60 tahun dan dihormati di kalangan penduduk Madinah
termasuklah Imam Malik.
Bagi menjelaskan lagi persoalan yang diutarakan, perlu meneliti sanad setiap Qurra yang kesemuanya berakhir dengan Rasulullah.
Di kalangan Qurra Tujuh atau Qurra Sepuluh, riwayat yang paling luas
pengamalannya di dunia Islam ialah riwayat Hafs. Perkara ini berlaku
kerana sanad riwayat hafs berakhir dengan lima orang sahabat Rasulullah
yang membaca di hadapan baginda.
Imam Hafs belajar al-Quran dengan Imam 'Asim yang bertalaqqi dengan
Abdul Rahman al-Sulami yang merupakan murid kepada lima orang sahabat
besar baginda.
Mereka ialah Zaid Ibnu Thabit, Abdullah Ibnu Ma'ud, Muaz Ibnu Jabal, Othman Ibnu Affan dan Ali Ibnu Abi Talib ra.
Berguru dengan Zaid
Abdul Rahman al-Sulami pernah menyatakan bahawa beliau talaqqi
al-Quran daripada gurunya Uthman Ibnu Affan. Pada masa itu Uthman adalah
seorang pemerintah.
Uthman berkata: "Kepadanya sesungguhnya aku sibuk dengan urusan
pemerintahan. Justeru pergilah kamu kepada Zaid ibnu Thabit dan
sempurnakan bacaan di hadapannya. Sesungguhnya bacaanku dan bacaan Zaid
adalah sama dan tiada perbezaan."
Lantas Abdul Rahman al-Sulami mendapatkan Zaid dan membaca seluruh
al-Quran. Pernah satu ketika, Abdul Rahman berjumpa Ali Ibnu Abi Talib
dan bertanya tentangnya lalu diceritakan kisah bacaan Quraannya di
hadapan Zaid ibnu Thabit.
Ali Ibnu Abi Talib berkata: "Istiqamahlah kamu dengan Zaid Ibnu
Thabit. Abdul Rahman al-Sulami mendampingi dan menuntut ilmu Quran
daripada Zaid Ibnu Thabit selama 13 tahun.
Akhirnya, beliau berkata: "Baru aku mengerti betapa hebatnya Zaid
Ibnu Thabit dan kuat dabitnya tentang al-Quran dan rahsia pengakuan
Uthman Ibnu Affan yang diberikan kepada Zaid Ibnu Thabit ra. selama
ini."
Bagi menjelaskan lagi bentuk bacaan Rasulullah, Abu Abdul Rahman
al-Sulami yang merupakan guru kepada Imam Asim, menyatakan bahawa bacaan
al-Quran Abu Bakar al-Siddiq, Umar, Uthman, Zaid Ibnu Thabit, golongan
Muhajirin dan Ansar adalah sama sahaja.
Mereka membaca dengan bacaan yang umum dan ia merupakan bacaan yang
dibaca oleh Rasulullah di hadapan Jibril sebanyak dua kali pada tahun
Rasulullah meninggal dunia.
Zaid menyaksikan bacaan terakhir tersebut dan beliau mengajar umat manusia bacaan tersebut sehinggalah beliau meninggal dunia.
Bacaan tersebut jugalah dipegang oleh Abu Bakar al-Siddiq dalam
pengumpulan pertama al-Quran. Dan semasa Uthman ra, beliau telah
mentauliah Zaid di kalangan penulis al-Quran.
Berbalik kepada riwayat Hafs yang dibaca pada ketika ini, ia
merupakan bacaan yang paling mudah jika dibandingkan dengan qiraat lain.
Khilaf qiraatnya tidak banyak seumpama riwayat Warsy, Qiraat Hamzah dan
lain-lain.
Kesimpulannya, semua qiraat mutawatirah yang wujud pada hari ini adalah yang diajar oleh Rasulullah kepada para sahabat.
Bagi menguatkan lagi kesahihan qiraat untuk diamalkan oleh umat
Islam, para ulama telah meletakkan piawaian atau garis panduan yang
dinamakan sebagai rukun qiraat.
Jika sesuatu qiraat menepati tiga rukun qiraat, bermaksud ia adalah
sahih dan mutawatirah. Pertama; kesahihan sanad, kedua; menepati bahasa
Arab dan ketiga; menetapi mushaf Uthmani.
Justeru semua Qiraat Tujuh menepati rukun qiraat dan ia bersumber
daripada Rasulullah. Namun riwayat Hafs mendapat tempat di kalangan umat
Islam daripada dahulu lagi kerana sanadnya bersambung dengan lima
sahabat ra kepada Rasulullah.
Sumber: Utusan Malaysia
Tiada ulasan:
Catat Ulasan
Salam ^_^